อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ อุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ อุปฺปชฺชิตฺถฯ จตุโวการานํ ปญฺจโวการานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ อุปฺปชฺชิสฺสติ มนายตนญฺจ อุปฺปชฺชิตฺถฯ (มนายตนมูลกํ)

(ฆ) ปจฺจนีกปุคฺคโล

[113] (ก) ยสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

ยสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ฆานายตนํ…เป.… รูปายตนํ… มนายตนํ… ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิฯ

ยสฺส วา ปน ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

[114] ยสฺส ฆานายตนํ…เป.… รูปายตนํ… มนายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? นตฺถิฯ ยสฺส วา ปน ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส มนายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ? อุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

[115] ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ…เป.…ฯ

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

[116] (ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวกาเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ โสตายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ โสตายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ? อามนฺตาฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ รูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สุทฺธาวาสานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวกาเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวกาเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อสญฺญสตฺตานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวกาเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จกฺขายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ (จกฺขายตนมูลกํ)

[117] (ก) ยสฺส ยตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

รูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ รูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ รูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ อรูปานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

รูปาวจรานํ อรูปาวจรานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

กามาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ ฆานายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ รูปาวจเร อรูปาวจเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ ฆานายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ (ฆานายตนมูลกํ)

[118] (ก) ยสฺส ยตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อรูปานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวกาเร ปจฺฉิมภวิกานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

(ก) ยสฺส =93 ยตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อรูปานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปญฺจโวกาเร ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ รูปายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ฯ สุทฺธาวาสานํ อรูเป ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ รูปายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ (รูปายตนมูลกํ)

[119] (ก) ยสฺส ยตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสตีติ?

อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ สุทฺธาวาสานํ เตสํ ตตฺถ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถาติ?

ปจฺฉิมภวิกานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนํ นุปฺปชฺชิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ มนายตนํ นุปฺปชฺชิตฺถฯ สุทฺธาวาสานํ เตสํ ตตฺถ ธมฺมายตนญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ มนายตนญฺจ นุปฺปชฺชิตฺถฯ

อุปฺปาทวาโรฯ

2. ปวตฺติ 2. นิโรธวาโร

(1) ปจฺจุปฺปนฺนวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

[120] (ก) ยสฺส จกฺขายตนํ นิรุชฺฌติ ตสฺส โสตายตนํ นิรุชฺฌตีติ?

สจกฺขุกานํ อโสตกานํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ โสตายตนํ นิรุชฺฌติฯ สจกฺขุกานํ สโสตกานํ จวนฺตานํ เตสํ จกฺขายตนญฺจ นิรุชฺฌติ โสตายตนญฺจ นิรุชฺฌติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน โสตายตนํ นิรุชฺฌติ ตสฺส จกฺขายตนํ นิรุชฺฌตีติ?

สโสตกานํ อจกฺขุกานํ จวนฺตานํ เตสํ โสตายตนํ นิรุชฺฌติ, โน จ เตสํ จกฺขายตนํ นิรุชฺฌติฯ สโสตกานํ สจกฺขุกานํ จวนฺตานํ เตสํ โสตายตนญฺจ นิรุชฺฌติ จกฺขายตนญฺจ นิรุชฺฌติฯ